Bác sĩ tư vấn: Cách chăm sóc trẻ sinh non thiếu tháng. Chăm sóc trẻ sinh non thiếu tháng như thế nào là đúng phương pháp? Để hiệu quả hơn trong việc chăm sóc ăn uống cho trẻ sinh thiếu tháng các bà mẹ nên tìm sự tư vấn các bác sĩ dinh dưỡng và tuân thủ đúng theo sự hướng dẫn, bởi trẻ sinh thiếu tháng cần được duy trì dinh dưỡng cao năng lượng cho đến khi được ít nhất 9 tháng tuổi…

Có thể bạn quan tâm:

Bác sĩ tư vấn: Cách chăm sóc trẻ sinh non thiếu tháng. Chăm sóc trẻ sinh non thiếu tháng như thế nào là đúng phương pháp? Để hiệu quả hơn trong việc chăm sóc ăn uống cho trẻ sinh thiếu tháng các bà mẹ nên tìm sự tư vấn các bác sĩ dinh dưỡng và tuân thủ đúng theo sự hướng dẫn, bởi trẻ sinh thiếu tháng cần được duy trì dinh dưỡng cao năng lượng cho đến khi được ít nhất 9 tháng tuổi và có thể kéo dài đến 12 tháng.

Trẻ sinh non thiếu tháng là gì? Khi nào thì được xem làm sinh non?

Trẻ sinh thiếu tháng hay còn gọi là sinh non là trẻ ra đời trước thời hạn bình thường trong tử cung, có tuổi thai từ 28 – 37 tuần (theo định nghĩa của WHO). Sự phát triển của trẻ sinh thiếu tháng phụ thuộc rất nhiều vào sự chăm sóc, nuôi dưỡng và điều kiện môi trường xung quanh ngay từ phút đầu sau đẻ. Bởi trẻ sinh thiếu tháng thường có sức đề kháng yếu và sức khỏe gặp nhiều rủi ro hơn so với trẻ bình thường vì vậy cần cha mẹ có cách chăm sóc đặc biệt hơn. Để hiểu hơn vấn đề chăm sóc trẻ sinh thiếu tháng chúng tôi có cuộc trao đổi với bác sĩ Phạm Văn Hùng (Bệnh viện Đống Đa, Hà Nội).
Chăm sóc trẻ sinh non thiếu tháng như thế nào là đúng phương pháp?

Đặc điểm trẻ sinh non

Trẻ được sinh ra trước 37 tuần thai là bị sinh non. Những trẻ sinh thiếu tháng da toàn thân căng mọng, dễ thấy các mạch máu do lớp da mỏng, có nhiều lông tơ. Móng tay, móng chân của trẻ mềm, đường chỉ tay, chỉ chân không rõ ràng. Khi được sinh ra sớm, cơ thể trẻ chưa hoàn thiện nên chưa tự điều chỉnh được thân nhiệt, chức năng hô hấp kém nên dễ bị suy hô hấp, hệ thần kinh dễ bị tổn thương, dễ bị rối loạn tiêu hóa. Trẻ sinh non dễ phải đối mặt với nhiều nguy cơ bệnh tật do cơ thể chưa hoàn chỉnh. Các bệnh nguy hiểm thường gặp như uốn ván, ho gà, lao, bại liệt… Nếu không được chăm sóc tốt, trẻ sẽ chậm phát triển cả về thể chất lẫn trí tuệ.

Chăm sóc trẻ sinh non thiếu tháng như thế nào là đúng phương pháp?

Chăm sóc trẻ sinh non thiếu tháng như thế nào là đúng phương pháp?Với trẻ sinh non, thân nhiệt chưa ổn định và thích nghi được với môi trường bên ngoài. Trong thời gian đầu, trẻ có thể vẫn phải nằm trong lồng ấp với chế độ chăm sóc đặc biệt. Khi được trở về nhà, trẻ sinh non rất cần sự ôm ấp, âu yếm của mẹ. Càng được tiếp xúc nhiều với cơ thể của mẹ, trẻ càng khỏe mạnh hơn. Mẹ nên dùng phương pháp chuột túi, áp trẻ vào ngực mẹ, da sát da để trẻ cảm thấy hơi ấm và tình yêu của mẹ. Tham khảo thêm cách chăm sóc trẻ sơ sinh đến 1 tháng tuổi.

Trước tiên, để chăm sóc trẻ thiếu tháng chúng ta lưu ý những gì thưa bác sĩ?

Với những trẻ sinh thiếu tháng tốt nhất là tổ chức một đơn vị đặc biệt nuôi trẻ từ người phục vụ đến các trang thiết bị, dụng cụ y tế, tã lót… riêng biệt tuyệt đối. Ngay sau khi đẻ, trẻ sinh non phải được ủ ấm, nằm trong phòng có nhiệt độ 28 – 35 độ C. Với những trẻ sinh thiếu tháng nên cho nằm trong lồng ấp, nếu không dùng lồng ấp thì ủ ấm cho trẻ theo phương pháp chuột túi (đặt áp trẻ vào ngực mẹ để da sát da).

Chúng ta có nên tắm rửa hàng ngày cho trẻ sinh thiếu tháng như trẻ bình thường không thưa bác sĩ?

Đối với những trẻ sinh thiếu tháng càng phải vệ sinh da sạch sẽ như trẻ bình thường, do đó phải tắm rửa hàng ngày bằng nước ấm, xà phòng cho trẻ em, tắm nhanh, lau khô. Mùa đông nên xoa một lớp mỏng dầu Parafin để gữi độ ẩm cho da khỏi mất nhiệt. Có nhiều bà mẹ thấy con nhỏ bé quá nên sợ không tắm cho con, điều này không tốt vì thế rất dễ làm cho da bé bị bẩn gây nhiều bệnh tật. Tìm hiểu thêm về hiện tượng trẻ sơ sinh hay khóc đêm

Trẻ sinh đủ tháng thường được tắm nắng, với trẻ sinh thiếu tháng chúng ta có nên tắm nắng không?

Trẻ nào cũng nên được tắm nắng, kể cả trẻ sinh non. Tuy nhiên với trẻ đẻ thiếu tháng, không nên tắm mỗi ngày bởi da bé dễ bị khô. Mỗi tuần tắm nắng 1-2 lần là đủ, miễn là giữ sạch vùng quấn tã. Lau mặt trẻ mỗi ngày với nước ấm, chú ý vùng da dưới cằm, nơi dễ bị đọng sữa. Đến lúc nào trẻ tăng cân ổn định thì chúng ta mới nên tắm nắng thường xuyên hơn cho trẻ.

Thưa bác sĩ trẻ sinh thiếu tháng có nên tiêm phòng theo lịch tiêm chủng?

Trẻ sinh non thường được tiêm phòng ở cùng thời điểm sau sinh như trẻ đủ tháng. Nhưng cân nặng cần đạt chuẩn cho phép thì chúng ta mới tiêm. Bởi tiêm phòng biện pháp tốt nhất để phòng bệnh cho trẻ.

Chế độ dinh dưỡng dành cho trẻ sinh non: Về chế độ ăn uống trẻ sinh thiếu tháng cần lưu ý những gì thưa bác sĩ?

Chế độ ăn uống của trẻ sinh thiếu tháng phải đặc biệt chú ý, mọi dụng cụ dùng để cho trẻ em cần phải tuyệt trùng tuyệt đối. Trẻ sinh thiếu tháng ăn ít hơn trẻ bình thường, bé bú mẹ hoặc sữa công thức ít hơn và ăn theo giờ, kể cả lúc ngủ chúng ta cũng phải cho trẻ bú sữa mẹ bình thường. Mặc dù vậy, lượng sữa cần cho trẻ sinh thiếu tháng đòi hỏi nhiều hơn so với trẻ bình thường, đặc biệt trong những ngày đầu nhằm tránh hiện tượng vàng da. Nếu như trẻ quấy khóc không chịu ăn, cha mẹ cần hỏi ý kiến của các bác sĩ khoa nhi để xem xét lại chế độ ăn cho trẻ, đặc biệt là những bà mẹ cho con bú. Để hiệu quả hơn trong việc chăm sóc ăn uống cho trẻ sinh thiếu tháng các bà mẹ nên tìm sự tư vấn các bác sĩ dinh dưỡng và tuân thủ đúng theo sự hướng dẫn, bởi trẻ sinh thiếu tháng cần được duy trì dinh dưỡng cao năng lượng cho đến khi được ít nhất 9 tháng tuổi và có thể kéo dài đến 12 tháng.

Thưa bác sĩ, cách ăn mặc cho trẻ sinh thiếu tháng khác trẻ bình thường như thế nào?

  • Trẻ sinh non rất dễ bị hạ thân nhiệt, ngay cả khi thời tiết nóng bức. Nguyên nhân là do bé có lớp mỡ dưới da quá mỏng, khả năng giữ nhiệt kém. Thêm vào đó, trẻ sinh thiếu tháng có sức đề kháng kém, khả năng miễn dịch không tốt như những bé sinh đủ tháng, vì vậy, việc giữ ấm cho trẻ vô cùng quan trọng. Đặc biệt khí hậu trong mùa lạnh bé cần được nằm trong phòng có nhiệt độ ổn định, bé cần được đội mũ mỏng, đi tất tay tất chân, giữ ấm cổ, bụng. Hạn chế tuyệt đối đưa bé ra đường. Về mùa nắng chúng ta có sự điều chỉnh phù hợp.

Ai cũng biết tác dụng của mát-xa với trẻ sơ sinh, nhưng với trẻ sinh non có nên áp dụng không thưa bác sĩ?

Các động tác Massage cho bé

Các động tác Massage cho bé: Việc làm này vô cùng quan trọng, nó giúp bé sinh thiếu tháng nhanh cứng cáp, giúp bộ máy hô hấp của trẻ hoạt động tốt hơn, nâng cao khả năng đề kháng của cơ thể bé, đẩy nhanh quá trình trao đổi chất và đào thải những độc tố qua da, và một điều rất quan trọng là nó giúp tăng cường sự kết nối tình mẫu tử, giúp bé gần gũi hiểu mẹ hơn. Trước khi massage da hay làm bất cứ việc gì đó chăm sóc trẻ các mẹ cần rửa tay sạch sẽ tránh lây bệnh cho bé. Tham khảo các động tác massage cho bé

Làm sao để phòng tránh hiện tượng sinh non:

Trẻ sinh non nhiều khả năng do người mẹ lúc mang thai đã bị mắc một số bệnh như u xơ tử cung, viêm phổi, viêm họng, rau tiền đạo… hoặc có một số thói quen không tốt như hút thuốc lá, rượu bia, giờ giấc sinh hoạt không điều độ… 30% trẻ sinh non chưa được tìm ra nguyên nhân. Vì thế, để tránh được tình trạng sinh non, mẹ bầu phải đặc biệt lưu ý:

  • Đi khám bác sĩ định kỳ để kịp thời phát hiện những bất thường và có biện pháp xử lý.
  • Có chế độ ăn uống và sinh hoạt khoa học, hợp lý. Từ bỏ các thói quen ảnh hưởng tiêu cực tới thai nhi như uống cà phê, thức khuya, làm việc quá sức, hay cáu gắt…
  • Tiêm phòng và bổ sung vi chất đầy đủ. Nếu bị mắc một số bệnh như hen suyễn, viêm phổi… thì phải đi khám bác sĩ và sử dụng thuốc theo đúng sự chỉ dẫn.

Trẻ sinh non/ trẻ sơ sinh nên uống bao nhiêu ml sữa mỗi ngày?

  • Bác sĩ Amy Hair – phó giáo sư Nhi khoa tại Baylor, chuyên gia sơ sinh thuộc Bệnh viện Nhi Texas và là người đứng đầu nghiên cứu cho biết: ‘Đối với trẻ sinh non có trọng lượng khi sinh dưới 1000g thì phổi và các cơ quan khác vẫn chưa trưởng thành. Do đó, trẻ sinh non tăng cân nặng và chiều cao ở mức hợp lý sẽ giúp cải thiện kết quả chăm sóc’.
  • Trong nghiên cứu này, các nhà khoa học đã tìm cách tối ưu hóa sự tăng trưởng của trẻ sơ sinh thiếu cân nặng (750-1250g) mà cần nhiều năng lượng hơn. Vì trẻ sơ sinh đã nhận đủ protein từ sữa bột nên việc bổ sung chất béo là rất cần thiết. Một trong những sản phẩm từ sữa hiến tặng đã thanh trùng là chất béo sữa, cũng được biết đến như một loại kem bổ sung.
  • Theo bác sĩ Hair thì không thể thay đổi lượng sữa cần dùng cho trẻ để thúc đẩy tăng trưởng vì kích thước dạ dày và ruột của trẻ chỉ có thể chứa được số lượng sữa nhất định. Các bà mẹ không nên cho trẻ uống thêm sữa. Đặc biệt, những trẻ có vấn đề ở phổi chỉ nên dùng một lượng sữa nhất định. Phương pháp mới bổ sung chất béo giúp trẻ có thêm năng lượng mà không phải thay đổi lượng sữa dùng.

Lượng sữa tiêu chuẩn cho bé:

  • Lượng sữa cho trẻ mới sinh: Khi em bé mới chào đời thì sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tuyệt vời nhất. Sữa mẹ cung cấp cho trẻ những dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển, phù hợp với hệ tiêu hóa của trẻ cũng như giúp tăng cường sức đề kháng cơ thể, giúp bé chống lại các bệnh tật. Tuy nhiên, có một số bà mẹ ít sữa, lượng sữa mẹ cung cấp hằng ngày cho bé là không đủ. Trong trường hợp này, các mẹ phải bắt buộc cho con uống thêm sữa bột công thức. Lúc mới sinh, kích thước dạ dày của bé rất nhỏ, mỗi lần chỉ nên cho con uống khoảng 30ml, sau đó tăng dần lên 60ml. Nếu sau khi uống xong, trẻ vẫn quấy khóc, mẹ nên cho bé bú thêm.
  • Đối với trẻ từ 1-2 tháng tuổi: Thông thường vào giai đoạn này, mỗi lần mẹ có thể cho bé uống từ 90 – 120ml. Một ngày, mẹ chia khẩu phần thành khoảng 4,5 lần cho bé ăn. Ban đêm không cần phải đánh thức bé dậy để ăn nếu bé ngủ ngon vì sẽ làm ảnh hưởng đến chất lượng ngủ của bé. Với các trẻ khác nhau thì mức độ háu ăn là khác nên tùy theo từng bé mà cho ăn, tránh việc nhìn bé khác mà áp đặt cho bé yêu của mình.
  • Đối với trẻ từ 2-6 tháng tuổi: Thời kỳ này, mẹ nên cho con ăn 5 lần một ngày, một lần cách nhau 4 tiếng, lượng sữa mỗi bữa ăn khoảng từ 120 – 180 ml. Cuối tháng thứ 5 đầu tháng thứ 6, mẹ có thể cho bé tập ăn dặm dần.